Đại Tây Ly Giáo (1378-1417) và những bài học cho chúng ta về cuộc bội đạo hậu Vaticanô II

Nguỵ giáo hoàng Clementê VII và Biển Đức XIII

-Cực đại hỗn loạn, nhiều nguỵ giáo hoàng, nguỵ giáo hoàng ở Rôma, một nguỵ giáo hoàng được công nhận bởi tất cả các Hồng y; Đại Tây Ly Giáo chứng minh rằng một dòng nguỵ giáo hoàng ở trung tâm cuộc khủng hoảng hậu Vaticanô II là hoàn toàn có khả năng-

Phân tích cuộc Đại Tây Ly Giáo

Mọi chuyện đã xảy ra như thế nào

Hội nghị đoàn tại Vatican (1378) sau cái chết của Giáo Hoàng Grêgôriô XI là cuộc họp đầu tiên ở Rôma kể từ năm 1303. Các Giáo Hoàng đã cư trú tại Avignon trong khoảng 70 năm do bất ổn chính trị. Mật nghị được tổ chức trong bối cảnh náo loạn chưa từng thấy.[1] Bởi nước Pháp đã là nơi cư trú của các Giáo Hoàng trong 70 năm qua, đám đông dân chúng Rôma bao quanh mật nghị khá ngang bướng và kêu la các Hồng y bầu lên một người Rôma, hay ít nhất là một người Ý. Có lúc, khi người ta tin rằng một người Pháp đã được bầu thay vì một người Ý, đám đông xông vào lâu đài:

“Trong cơn giận dữ, đám đông giờ đây bắt đầu ném đá vào cửa sổ lâu đài và tấn công các cửa ra vào bằng cuốc và rìu. Không có lực lượng phòng thủ hiệu quả; đám đông xông vào.”[2]

Sau cùng một người Ý, Giáo Hoàng Urbanô VI, được bầu bởi 16 Hồng y. Tân Giáo Hoàng đắc cử hỏi các Hồng y phải chăng họ đã bầu ông một cách tự do và hợp giáo pháp; Họ nói đúng vậy. Ngay sau cuộc bầu cử, 16 người đã bầu Đức Urbanô VI viết thư cho sáu Hồng y vẫn ngoan cố ở Avignon:

“Chúng tôi đã bỏ phiếu cho Bartolomeo, Tổng Giám mục thành Bari [Urbanô VI], người đáng ghi nhận vì những đóng góp to lớn và nhiều nhân đức khiến ông ta là một tấm gương sáng ngời; chúng tôi cùng đồng thuận đưa ông lên đỉnh cao của sự ưu tú tông truyền và đã công bố sự lựa chọn của mình cho toàn thể Kitô hữu.”[3]

CÁC HỒNG Y TỪ CHỐI GIÁO HOÀNG URBANÔ VI DƯỚI CỚ ĐÁM ĐÔNG RÔMA NGANG BƯỚNG

Tuy nhiên, ngay sau cuộc bầu cử của mình, Giáo Hoàng Urbanô VI bắt đầu khiến các Hồng y xa lánh.

“Các Hồng y người Pháp, những người chiếm đa số thánh Hồng y Đoàn, không hài lòng với thành phố Rôma và muốn trở về Avignon, nơi không có đền thờ xiêu vẹo và lâu đài đổ nát, không có đám đông La Mã hỗn loạn và dịch sốt La Mã chết người; một cuộc sống mà, trong một từ, thoải mái hơn. Urbanô VI từ chối rời khỏi Rôma, và sự nghiêm nghị của ông, không nhiều lời với họ, nhằm cải cách giáo triều và đập tan sự xa hoa trong cuộc sống, đã xúc phạm sâu sắc đến các Hồng y.”[4]

Từng Hồng y một đến Anagni ở Pháp để nghỉ phép. “Tân Giáo Hoàng, không nghi ngờ gì, đã cho phép họ đến đó nghỉ hè. Vào giữa tháng Bảy… họ đồng thuận với nhau rằng cuộc bầu cử tháng Tư đã không hợp lệ do bị ép buộc bởi đám đông bao quanh, và rằng, sử dụng điều này như một lý do, họ sẽ rút lại sự thừa nhận Đức Urbanô VI.”[5]

Sau khi tin tức về quyết định từ chối Đức Urbanô VI của các Hồng y lan truyền, nhà giáo luật Baldus, được xem là luật gia nổi tiếng nhất thời ấy, đã xuất bản một luận văn bất đồng với quyết định của họ. Trong đó, ông tuyên bố:

“… không có bất kì một căn cứ nào mà trên đó các Hồng y có thể từ chối một Đức Giáo Hoàng khi họ đã bầu cho ông ta, và không có căn cứ nào mà trên đó toàn thể Giáo Hội có thể phế truất ông, ngoại trừ lạc giáo liên tục và công khai.”[6]

Mặc dù tuyên bố này của Baldus thiếu chuẩn xác – do một Đức Giáo Hoàng thực sự không bao giờ có thể bị phế truất; một kẻ lạc giáo tự phế truất chính mình – chúng ta có thể thấy rõ ràng trong lời nói của ông sự thật được đa số biết đến và thừa nhận rằng một người tự nhận là Giáo Hoàng nhưng công khai và liên tục theo lạc giáo thì tín hữu có quyền chối bỏ như một Nguỵ giáo hoàng, bởi hắn ta ở bên ngoài Giáo Hội.

TẤT CẢ CÁC HỒNG Y CÒN SỐNG TỪ BỎ ĐỨC URBANÔ VI VÀ CÔNG NHẬN MỘT NGUỴ GIÁO HOÀNG

Vào ngày 20 tháng 7, 1378, 15 trong số 16 Hồng y đã bầu Giáo Hoàng Urbanô VI đã rút lại sự vâng phục với lý do rằng đám đông Rôma ngang bướng đã làm cho cuộc bầu cử trở nên bất hợp lệ. Hồng y duy nhất không chối bỏ Giáo Hoàng Urbanô VI là Hồng y Tebaldeschi, nhưng ông qua đời ngay sau đó, vào ngày 7 tháng 9 – để lại tình cảnh mà không một ai trong các Hồng y của Giáo hội Công giáo thừa nhận Đức Giáo Hoàng thực sự, Urbanô VI. Tất cả các Hồng y còn sống giờ đây coi cuộc bầu cử của ông ta là không hợp lệ.[7]

Sau khi từ bỏ Đức Urbanô VI, vào ngày 20 tháng 9 năm 1378, các Hồng y tiến hành bầu Clêmentê VII làm “Giáo Hoàng,” người dựng nên “Chức vị Giáo Hoàng” đối lập tại Avignon. Cuộc Đại Tây Ly Giáo bắt đầu.

“Các Hồng y nổi loạn sau đó viết thư đến các chính phủ Âu châu giải thích hành động của họ. Charles V và toàn bộ nước Pháp ngay lập tức thừa nhận Clêmentê VII, cũng như xứ Flanders, Tây Ban Nha và Scotland. Đế Quốc La Mã Thần Thánh và Anh quốc, cùng các quốc gia phía bắc và phía đông và hầu hết các nước cộng hòa ở Italia, công nhận Giáo Hoàng Urbanô VI.”[8]

Mặc dù tính hợp lệ của cuộc bầu cử Đức Urbanô VI là chắc chắn, ta có thể thấy lý do tại sao nhiều người chấp nhận lập luận rằng đám đông Rôma đã ảnh hưởng bất hợp pháp đến cuộc bầu cử, do đó làm cho nó không hợp giáo luật. Hơn nữa, người ta có thể thấy vị trí của Nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII được gia cố đáng kể trong mắt nhiều người bởi việc 15 trong số 16 Hồng y đã bầu Urbanô VI lên án cuộc bầu cử của ông là không hợp lệ. Tình hình sau khi nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII được chấp thuận bởi các Hồng y quả là một cơn ác mộng, một cơn ác mộng ngay từ đầu - một cơn ác mộng cho chúng ta thấy Thiên Chúa đôi khi cho phép mọi điều trở nên tồi tệ và hỗn loạn, mà không vi phạm những lời hứa thiết yếu của Người với Giáo Hội:

“Cuộc ly khai giờ đây đã trở thành sự thật, và trong bốn mươi năm giới tín hữu được thết đãi cảnh tượng buồn chán của hai và thậm chí ba Giáo Hoàng đối nghịch cùng yêu cầu lòng trung thành. Đó là cuộc khủng hoảng nguy hiểm nhất mà Giáo Hội đã từng vượt qua. Cả hai Giáo Hoàng kêu gọi một cuộc thập tự chinh chống lại nhau. Mỗi Giáo Hoàng đều cùng tự nhận quyền tấn phong Hồng y và xác nhận tổng giám mục, giám mục và đan viện trưởng, để rồi có đến những hai Hồng y đoàn và ở nhiều nơi hai người cùng tự nhận các vị trí quan trọng trong Giáo Hội. Mỗi Giáo Hoàng đều cố gắng thu thập tất cả các khoản thu của giáo hội, và mỗi người phạt vạ tuyệt thông lên đối thủ cùng tất cả các tín hữu của kẻ đó.”[9]

Cuộc ly giáo tiếp tục khi các Giáo Hoàng và Nguỵ giáo hoàng cùng nhau qua đời, để được kế vị bởi nhiều người hơn nữa. Giáo Hoàng Urbanô VI qua đời năm 1389, và được kế vị bởi Giáo Hoàng Bônifaciô IX, người trị vì từ 1389 đến 1404. Sau cuộc bầu cử Đức Bônifaciô IX, ông nhanh chóng bị nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII phạt tuyệt thông, và ông đáp trả bằng cách phạt tuyệt thông hắn ta.

Trong giáo triều của mình, Giáo Hoàng Bônifaciô IX “đã không thể mở rộng phạm vi ảnh hưởng ở châu Âu; không những thế, Sicilia và Genoa còn xa rời ông ta. Để ngăn chặn sự ủng hộ cho Clêmentêine lây lan ở Đức, ông đã ban nhiều ân điển lên vua Đức Wenceslas...”[10]

HỒNG Y CẢ HAI PHE TUYÊN THỆ CÙNG NỖ LỰC CHẤM DỨT CUỘC LY GIÁO TRƯỚC KHI THAM DỰ CUỘC BẦU CỬ MỚI, CHO THẤY TÌNH HÌNH ĐÃ TRỞ NÊN TỒI TỆ ĐẾN DƯỜNG NÀO

Trong khi đó, tại Avignon, nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII qua đời năm 1394. Trước khi bầu ra người kế nhiệm nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII, tất cả 21 Hồng y "đã thề sẽ làm việc để chấm dứt cuộc ly giáo, mỗi người cam kết, nếu được bầu, sẽ thoái vị nếu và khi đa số cho rằng điều đó thích hợp.” Hãy ghi nhớ chi tiết này, vì nó sẽ trở nên liên quan khi chúng ta đi vào lý do tại sao một người thứ ba tự nhận chức Giáo Hoàng đi vào câu chuyện.”[11]

Các Hồng y tại Avignon tiến hành bầu Pedro de Luna, (nguỵ giáo hoàng) Biển Đức XIII, lên kế vị giáo hoàng đối lập Clêmentê VII. Biển Đức XIII trị vì như Nguỵ giáo hoàng dòng Avignon suốt phần còn lại của cuộc ly giáo. Trong một thời gian, Biển Đức XIII nhận được sự ủng hộ của không ai khác ngoài Thầy dòng Đa-minh thi hành nhiều phép mầu, Thánh Vincentê Ferrer. Thánh Vincentê còn phục vụ như linh mục giải tội cho Pedro de Luna trong một thời gian,[12] tin rằng dòng Avignon là dòng hợp lệ (cho đến thời gian sau này trong cuộc đại ly giáo). Thánh Vincentê rõ ràng đã bị thuyết phục rằng cuộc bầu cử của Giáo Hoàng Urbanô VI là không hợp lệ do đám đông La Mã ương ngạnh, bên cạnh việc nhận được sự chấp thuận đáng gờm bởi 15 trong số 16 Hồng y đã tham gia vào cuộc bầu cử Đức Urbanô VI.

Là một Hồng y, nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII ban đầu đã tham gia vào cuộc bầu cử Giáo Hoàng Urbanô VI, nhưng sau đó từ bỏ Đức Urbanô và giúp bầu lên Clêmentê (tất nhiên, bị thuyết phục rằng cuộc bầu cử Đức Urbanô VI là không hợp lệ). Là một Hồng y dưới trướng nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII, Biển Đức XIII “đã đến bán đảo Iberia trong mười một năm với tư cách là công sứ toà thánh, và bằng tài ngoại giao ông đã khiến Aragon, Castile, Navarre, và Bồ Đào Nha chuyển sang vâng phục ông ấy [nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII]."[13]

Sau khi tuyên thệ theo đuổi con đường thoái vị để chấm dứt cuộc ly giáo nếu đa số Hồng y phe ông đồng ý, nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII đã khiến nhiều Hồng y xa lánh khi ông rút lại lời hứa và tỏ thái độ không muốn xem xét việc thoái vị, trái với ý kiến đa số Hồng y. Đối thủ của ông, Giáo Hoàng Bônifaciô IX, cũng tương tự không muốn.

Năm 1404, Giáo Hoàng Bônifaciô IX (người kế nhiệm Đức Urbanô VI) qua đời, và Giáo Hoàng Innôcentê VII được bầu làm người kế nhiệm chỉ bởi tám Hồng y. Tuy nhiên, Giáo Hoàng Innôcentê VII không sống lâu; ông qua đời chỉ hai năm sau đó, vào năm 1406. Trong quãng thời gian ngắn ngủi của mình, Innôcentê VII vẫn kiên quyết phản đối đàm phán với nguỵ giáo hoàng dòng Avignon, Biển Đức XIII, mặc dù đã tuyên thệ trước cuộc bầu cử rằng sẽ làm mọi thứ trong khả năng để chấm dứt cuộc ly giáo, cả việc thoái vị nếu cần thiết.

Khi cuộc ly giáo vẫn tồn tại, thành viên cả hai phe trở nên ngày càng thất vọng với việc cả hai cùng không sẵn lòng sử dụng biện pháp hiệu quả chấm dứt cuộc ly giáo.

“Tiếng nói được lắng nghe từ tất cả các bên yêu cầu sự thống nhất được khôi phục. Đại học Paris, hay đúng hơn, hai giáo sư nổi tiếng nhất của Đại học Paris, John Gerson và Peter d'Ailly, đề xuất triệu tập một Công đồng chung để quyết định ai mới là Giáo Hoàng..”[14]

Phù hợp với cảm tình phổ biến này, để có hành động hiệu quả chấm dứt cuộc ly giáo, một lời tuyên thệ khác đã được thực hiện trước cuộc bầu cử người kế nhiệm Giáo Hoàng Innôcentê VII.

“... mỗi người trong số mười bốn Hồng y tại mật nghị sau cái chết của [Giáo Hoàng] Innôcentê VII đã thề rằng, nếu được bầu, ông sẽ thoái vị với điều kiện Giáo hoàng đối lập Biển Đức XIII cũng làm như vậy hoặc qua đời; rằng ông sẽ không tấn phong các Hồng y mới ngoại trừ việc duy trì cùng số lượng bằng số các Hồng y dòng Avignon, và trong vòng ba tháng ông sẽ đi vào đàm phán với đối thủ của mình về nơi đối thoại.”[15]

Việc các Hồng y đang chuẩn bị bầu một Đức Giáo Hoàng thực sự tuyên thệ như thế - gồm cả đàm phán với một nguỵ giáo hoàng - cho thấy tình hình tồi tệ như thế nào trong thời kỳ ly giáo, và sự ủng hộ lớn như thế nào dành cho tên nguỵ giáo hoàng trong giới tín hữu.

Mật nghị tiến hành bầu lên Giáo Hoàng Grêgôriô XII vào ngày 30 tháng 11 năm 1406. Hy vọng rằng cuộc ly giáo sẽ chấm dứt được thay mới bởi các cuộc đàm phán giữa Giáo Hoàng Grêgôriô XII với nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII. Cả hai thậm chí đã đồng ý về nơi gặp nhau, nhưng Giáo Hoàng Grêgôriô XII lưỡng lự; ông sợ (và đúng như vậy) sự chân thành trong ý định của nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII. Giáo Hoàng Grêgôriô XII cũng bị ảnh hưởng cần nên tránh con đường từ chức bởi một vài thân nhân, những người đã vẽ nên một bức tranh tiêu cực về những gì có thể xảy ra nếu ông từ chức.

HỒNG Y TỪ CẢ HAI PHE CHÁN NGẤY, ĐI ĐẾN THÀNH PHỐ PISA VÀ BẦU NÊN MỘT “GIÁO HOÀNG” MỚI TRONG MỘT BUỔI LỄ ẤN TƯỢNG TỪ HỒNG Y CẢ HAI PHÍA

“Khi các cuộc đàm phán [giữa Giáo Hoàng Grêgôriô XII và nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII] kéo dài, các Hồng y phía Grêgôriô ngày càng trở nên bồn chồn. Việc lời hứa bị công khai phá vỡ đã trở nên không thể tránh khỏi khi Grêgôriô, nghi ngờ về lòng trung thành của họ, đã phá vỡ lời hứa trước đắc cử và ngày 4 tháng 5 tuyên bố tấn phong bốn Hồng y mới ... Tất cả ngoại trừ ba Hồng y ban đầu giờ đây rời bỏ ông và xuất hành đến Pisa...”[16]

14 Hồng y từ bỏ vâng phục Giáo Hoàng Grêgôriô XII xuất hành đến Pisa được tham gia ở đó bởi 10 Hồng y đã từ bỏ vâng phục nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII. Các Hồng y từ hai phe sắp xếp một hội đồng, và cố gắng giải quyết dứt điểm nạn ly giáo bằng cách cử hành một cuộc bầu cử chung tại Pisa.

“Trong con mắt toàn thế giới, Công đồng Pisa quả thực là một hội đồng rực rỡ, tham dự bởi 24 Hồng y (mười bốn từng tuân phục Giáo Hoàng Grêgôriô XII, mười tuân phục Pedro de Luna [Biển Đức XIII]... bốn Thượng phụ, 80 Giám mục, 89 Đan viện trưởng, 41 Tu viện trưởng, thủ lãnh bốn hội đoàn tôn giáo, và đại diện của hầu hết tất cả các trường đại học, vương quyền, và các gia tộc quyền quý ở châu Âu Công Giáo.”[17]

Đức Hồng y Tổng Giám mục Milan đã có bài phát biểu khai mạc tại Pisa. Ông lên án cả hai người, Grêgôriô XII và (nguỵ giáo hoàng) Biển Đức XIII, và chính thức triệu tập họ xuất hiện tại hội đồng. Họ bị tuyên bố vắng mặt khi không xuất hiện.

Cần phải được nhấn mạnh rằng, ở thời điểm này trong cuộc ly giáo (1409), giáo dân đã rất tức giận với sự mất đoàn kết lâu dài và những lời hứa bị bội bởi cả hai nên Công đồng tại Pisa đã được đón nhận và ủng hộ rộng rãi. Công đồng còn trở nên ấn tượng hơn bởi một thực tế là 24 Hồng y đó bao gồm một số lượng đáng kể các Hồng y từ cả hai phe [Grêgôriô XII và nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII]. Điều này cấp cho Công đồng dáng vẻ của một hành động thống nhất đến từ các Hồng y của Giáo Hội. Ngày 29 tháng 6 năm 1409, 24 Hồng y nhất trí bầu Alexanđê V. Giờ đây có tới ba người tự nhận là Giáo Hoàng cùng một lúc.

Cha John Laux, Lịch sử Giáo Hội, trang 405: “Lúc ấy có đến ba Giáo Hoàng, và ba Hồng y đoàn, trong một số giáo phận ba giám mục đối nghịch, và trong một số hội đoàn tôn giáo có tới ba bề trên đối nghịch.”[18]

NGƯỜI THỨ BA, NGUỴ GIÁO HOÀNG DÒNG PISA, NHẬN ĐƯỢC ỦNG HỘ RỘNG RÃI NHẤT VÀ BỞI HẦU HẾT CÁC NHÀ THẦN HỌC VÌ ÔNG CÓ DÁNG VẺ NHƯ LÀ SỰ LỰA CHỌN THỐNG NHẤT TỪ HỒNG Y CẢ HAI PHÍA

Nguỵ giáo hoàng tân cử dòng Pisa, Alexanđê V, nhận được sự ủng hộ rộng rãi nhất trong giới tín hữu trong cả ba. Giáo Hoàng thực sự, Grêgôriô XII, nhận được ít nhất.

Ngay từ đầu Alexanđê V “đã nhận sự ủng hộ của Anh, hầu hết nước Pháp, các Nước Vùng Đất Thấp, Bohemia ... Ba lan... Milan, Venice, và Florence. De Luna [nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII] vẫn nhận được sự ủng hộ của Aragon, Castile, một phần miền nam nước Pháp, và Scotland... Grêgôriô XII là người nhận sự ủng hộ yếu nhất trong số cả ba, chỉ nhận được lòng trung thành của Napoli, miền tây nước Đức, một số thành phố phía bắc Ý, và Carlo Malatesta đáng tin cậy thành Rimini... Cuộc Đại Tây Ly Giáo đã trở thành một tam giác của lòng trung thành méo mó, với Đức Giáo Hoàng thực sự yếu nhất trong cả ba... Giáo Hội Công Giáo dường như đang phải chịu số phận mà sau này sẽ nhấn chìm các phái Tin Lành: phân chia liên tục không kìm hãm ... Tồi tệ hơn hết thảy là dường như không có lối thoát cho thảm họa này.”[19]

Hầu hết các nhà thần học và các nhà giáo luật thời ấy ủng hộ dòng Pisa của các nguỵ giáo hoàng.

“Từ mùa thu năm 1408 tới mùa đông năm 1409 cuộc tranh luận tiếp tục sôi nổi giữa các nhà thần học và nhà giáo luật. Hầu hết trong số họ, trong các mức độ tuyệt vọng khác nhau, giờ đây ủng hộ công đồng bất kể Giáo Hoàng thực sự có là ai hay làm thế nào họ có quyền.”[20]

KHÔNG CÓ GIÁO HOÀNG THỰC SỰ NÀO TRONG LỊCH SỬ NHẬN ĐƯỢC ÍT SỰ ỦNG HỘ NHƯ GIÁO HOÀNG GRÊGÔRIÔ XII GẦN CUỐI ĐẠI TÂY LY GIÁO

Năm 1411, Hoàng đế La Mã Thần Thánh tân cử Sigismund theo cảm tình quần chúng từ bỏ Giáo Hoàng thực sự, Đức Grêgôriô XII.

“Sigismund muốn sự ủng hộ nhất trí của các đức tuyển hầu, và quan sát việc Grêgôriô XII bị từ bỏ rộng rãi bởi nhiều tín hữu trong số những người trước đây đã tuân theo ông (đặc biệt ở Ý và Anh) niềm tin của Sigismund vào tính chính danh của Grêgôriô bị lay chuyển dữ dội. Không có Giáo Hoàng thực sự nào trong lịch sử giáo hội có quá ít sự ủng hộ như Grêgôriô XII sau Công đồng Pisa.”[21]

Nguỵ giáo hoàng dòng Pisa tân cử, Alexanđê V, không sống lâu. Ông qua đời chưa đầy một năm sau cuộc bầu cử, vào tháng 5 năm 1410. Để kế vị ông, vào ngày 17 tháng 5 năm 1410, các Hồng y dòng Pisa đã nhất trí bầu Baldassare Cossa thành Gioan XXIII. Giống như người tiền nhiệm của ông là nguỵ giáo hoàng Alexanđê V, Gioan XXIII cũng nhận được sự ủng hộ rộng rãi nhất trong số ba người cùng nhận là Giáo Hoàng.

“Trong khi vẫn còn ba người cùng nhận là Giáo Hoàng, Gioan [XXIII] chỉ huy sự ủng hộ rộng rãi nhất, với Pháp, Anh, và một số thành bang ở Ý và Đức công nhận ông. Với sự giúp đỡ của Louis d’Anjou ... ông đã đăng ngai ở Rôma.”[22]

Như chúng ta thấy, nguỵ giáo hoàng Gioan XXIII đã trị vì ở Rôma. Gioan XXIII (1410-1415) sẽ là nguỵ giáo hoàng cuối cùng trị vì từ Rôma, cho đến khi cuộc bội giáo Vaticanô II, bắt đầu với một kẻ cũng tự gọi mình là Gioan XXIII (Angelo Roncalli, 1958-1963).

Trong năm thứ 4 dưới thời của ông, nguỵ giáo hoàng Gioan XXIII triệu tập Công đồng Constance vào năm 1414, theo chủ trương của Hoàng đế Sigismund. Khá lý thú nếu lưu ý rằng Gioan XXIII tiếp theo cũng triệu tập Công đồng Vaticanô II trong năm thứ 4 dưới thời của ông, 1962. Và cũng giống như Vaticanô II, Công đồng Constance khởi đầu như một Công đồng giả, được triệu tập bởi một nguỵ giáo hoàng.

Tại thời điểm này trong cuộc ly giáo, Hoàng đế Sigismund quyết tâm thống nhất giới tín hữu Kitô giáo bằng cách khiến cho cả ba thoái vị. Khi nguỵ giáo hoàng Gioan XXIII hiểu ra rằng ông sẽ không được chấp nhận như Giáo Hoàng thực sự tại Công đồng Constance, ông đã trốn khỏi hội đồng. “Tối hôm đó Cossa chạy trốn khỏi Constance, trên lưng một con ngựa nhỏ màu tối (trái ngược với chín con ngựa trắng để lại phía sau mà ông đã dùng khi đến thành phố vào tháng Mười), lộn xộn trong một chiếc áo choàng lớn màu xám quấn quanh để ẩn hầu hết khuôn mặt và cơ thể của mình ...”[23]

Giáo hoàng đối lập Gioan XXIII sau đó chính thức bị Công đồng lên án là bị phế truất. Một mệnh lệnh được gửi ra bởi Hoàng đế truy nã ông; ông đã bị bắt và ném vào tù. Trong tù, nguỵ giáo hoàng Gioan XXIII “giao con dấu và nhẫn ngư phủ, trong nước mắt, cho các đại diện của Công đồng.” Ông chấp nhận phán quyết chống lại ông mà không phản đối.[24]

“Khi Công đồng Constance (tính một phần hoặc toàn thể Công đồng chung thứ 16, 1414-1417)... đã phế truất Gioan, Công đồng tham gia đàm phán với Grêgôriô, người đã truyền đạt ý định sẵn sàng thoái vị miễn là ông được phép chính thức triệu tập các giáo sĩ và chức sắc lại từ đầu như một Công đồng đại chúng; bởi là Giáo Hoàng, ông không thể công nhận một công đồng triệu tập bởi Gioan. Tiến trình này được chấp thuận, và tại phiên họp long trọng thứ 14, vào ngày 4 tháng 7 năm 1415, Hồng y Gioan Dominici đọc huấn dụ triệu tập Công đồng, rồi sau đó Carlo Malatesta [Giáo Hoàng Grêgôriô XII] tuyên bố từ chức. Hai Hồng y đoàn được thống nhất, hành động của Grêgôriô trong chức Giáo Hoàng được thông qua ...”[25]

Vì vậy, sau khi giáo hoàng đối lập Gioan XXIII bị phế truất, Giáo Hoàng Grêgôriô XII đã đồng ý triệu tập Công đồng Constance (để trao cho nó tính hợp pháp của một Giáo Hoàng, mà nguỵ giáo hoàng Gioan XXIII không thể) rồi từ chức với hy vọng chấm dứt cuộc ly giáo.

Trong khi đó, giáo hoàng đối lập Biển Đức XIII (nguỵ giáo hoàng dòng Avignon) đã được Hoàng đế Sigismund tiếp cận và yêu cầu từ chức. Ông ngoan cố từ chối đến cùng, nhưng giờ đây cảm tình chung đã đi quá xa chống lại ông đến mức lượng người ủng hộ giảm đi rất nhiều.

“Sigismund, người đã làm tất cả trong quyền lực của mình để khiến Biển Đức XIII của dòng Avignon thoái vị, đã thành công trong việc tách người Tây Ban Nha không phải bảo vệ hắn ta. Sau đó Công đồng tuyên bố phế truất hắn, ngày 16 tháng Bảy năm 1417.”[26]

Cả hai Giáo hoàng đối lập bị phế truất, Giáo Hoàng thực sự từ chức, Công đồng Constance tiến hành bầu Giáo Hoàng Martinô V vào ngày 11 tháng 11 năm 1417, chính thức chấm dứt Đại Ly giáo Phương Tây.

(Dòng Avignon của các nguỵ giáo hoàng vẫn tiếp tục sau cái chết của Giáo hoàng đối lập Biển Đức XIII với cuộc bầu cử nguỵ giáo hoàng Clêmentê VIII là người kế nhiệm bởi bốn Hồng y còn lại. Những Hồng y này sau đó cho rằng cuộc bầu cử nguỵ giáo hoàng Clêmentê VIII không hợp lệ và bầu nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIV; nhưng vào thời điểm bị Công đồng Constance phế truất, dòng Avignon đã mất rất nhiều sự ủng hộ đến việc hai người kế vị nguỵ giáo hoàng Biển Đức XIII là rất không đáng kể chỉ xứng đáng một chú thích.)

KẾT LUẬN: CÁC BÀI HỌC RÚT RA TỪ ĐẠI TÂY LY GIÁO ÁP DỤNG VÀO THỜI CHÚNG TA

Trong bài viết này, chúng ta đã ôn lại một trong những chương quan trọng trong lịch sử Giáo Hội. Trong quá trình viết bài, chúng tôi đã nhận thấy một số điều rất quan trọng - những điều liên quan đến tình hình hiện tại của tất cả chúng ta.

• Chúng ta đã thấy rằng các nguỵ giáo hoàng có thể tồn tại.
• Chúng ta đã thấy rằng các nguỵ giáo hoàng có thể trị vì từ Rôma.
• Chúng tôi đã thấy rằng tất cả các Hồng y còn sống, ngay sau cuộc bầu cử của Đức Giáo Hoàng Urbanô VI, từ bỏ ông (Giáo Hoàng thực sự) và công nhận nguỵ giáo hoàng Clêmentê VII. Điều này chứng minh rằng điều đó không phải hoàn toàn không tương thích với tính Bất khả diệt (tức những lời hứa của Chúa Kitô rằng Người sẽ luôn bên cạnh Giáo Hội và Giáo Hoàng cho đến tận cùng thời gian) khi tất cả các Hồng y cùng công nhận một nguỵ giáo hoàng.
• Chúng ta đã thấy rằng hầu hết các nhà thần học thời đó ủng hộ dòng thứ ba, các nguỵ giáo hoàng dòng Pisa. Dòng nguỵ giáo hoàng này quả là một lựa chọn lý tưởng đối với nhiều người vì các Hồng y từ cả hai phe đều ủng hộ nó. Điều này cho chúng ta thấy mức độ lầm lẫn Thiên Chúa đôi khi cho phép xảy ra mà không trái với những lời hứa thiết yếu của Người lên Giáo Hội. Hơn nữa, phần lớn sự đồng thuận của các nhà thần học cho dòng Pisa chứng tỏ rõ ràng rằng giáo huấn phổ biến của các nhà thần học về một vấn đề cụ thể (ví dụ, ơn cứu độ), vô luận họ uyên bác đến mức nào, không có tính ràng buộc, trái với những gì một số người khẳng định ngày nay.
• Chúng ta cũng thấy nguyên lý rằng một kẻ lạc giáo công khai không thể được xem là Giáo Hoàng là cổ xưa và được thể hiện bởi nhà giáo luật hàng đầu thời ấy, Baldus.
• Chúng ta thấy rằng mọi thứ đã rất tồi tệ và tuyệt vọng trong Thời kỳ Đại Tây Ly Giáo đến mức mọi người không thấy bất kì cách nào thoát ra khỏi thảm họa này - một thảm họa mà tại một thời điểm, ta có ba giám mục đối thủ, ba bề trên đối thủ và ba người đối thủ cùng nhận là Giáo Hoàng phạt tuyệt thông nhau để chọn.
• Học tập điều này có thể giúp chúng ta thấy rõ những gì chúng tôi đã chứng minh trên cơ sở giáo lý, cụ thể là, rằng đã có một dòng nguỵ giáo hoàng kể từ Vaticanô II đã tráo vào thế giới một tôn giáo mới giả mạo, khiến Giáo Hội Công Giáo thật sự suy giảm đến mức chỉ còn một tàn dư (trong việc thành toàn Kinh Thánh và các lời tiên tri Công Giáo về sự lừa dối của Đại Bội Giáo trong những ngày cuối cùng), không phải là một SUY NGHĨ NGỚ NGẨN, như một số đã cáo buộc sai.

Ngược lại, nếu Thiên Chúa cho phép những thảm họa nói trên xảy ra trong Đại Tây Ly Giáo (mà lúc tồi tệ nhất chỉ đáng là món khai vị cho Đại Bội Giáo), với nhiều nguỵ giáo hoàng trị vì cùng một lúc và Giáo Hoàng thực sự yếu nhất trong cả ba, thì mức độ thảm họa và lừa dối Người cho phép xảy ra với các nguỵ giáo hoàng (mà không bao giờ vi phạm lời hứa thiết yếu của Người lên Giáo Hội) trong cơn hoạn nạn tinh thần cuối cùng, mà sẽ là sự lừa dối to lớn nhất? Sẽ là một SUY NGHĨ NGỚ NGẨN, và trực tiếp bác bỏ bởi giáo huấn Công giáo và các sự kiện lịch sử Giáo Hội, nếu khẳng định rằng một dòng nguỵ giáo hoàng đã cùng tạo ra một giáo phái giả mạo để chống lại Giáo Hội thật sự là không có khả năng. Hơn nữa, sẽ thật là đáng phẫn nộ khẳng định rằng một tình huống như thế là “SUY NGHĨ NGỚ NGẨN” sau khi đã xem xét các sự việc không thể phủ nhận chúng tôi đã đưa ra để chứng minh nó quả thật vậy.

Chúng tôi sẽ kết thúc bài viết về cuộc Đại Tây Ly Giáo bằng cách trích dẫn một Linh mục Dòng Tên Edmund James O'Reilly. Ông đã có một số nhận xét rất thú vị để nói về Đại Tây Ly Giáo trong cuốn sách Mối Quan Hệ của Giáo Hội và Xã Hội - Tiểu luận Thần học, được viết năm 1882. Trong quá trình viết ông đề cập đến khả năng của một thời gian khuyết vị (một giai đoạn không có Giáo Hoàng) bao gồm toàn bộ thời kỳ Đại Tây Ly Giáo (gần 40 năm).

Chúng tôi bắt đầu với một trích dẫn từ cuộc thảo luận của Cha O'Reilly về Đại Tây Ly Giáo.

“Chúng ta có thể dừng lại ở đây tự hỏi những gì nên nhận xét về lập trường, tại thời điểm đó, trong số ba người, và các quyền của họ đối với Chức vị Giáo Hoàng. Đầu tiên, xuyên suốt thời kỳ ấy, từ cái chết của Đức Grêgôriô XI vào năm 1378, một Giáo Hoàng – ngoại trừ, tất nhiên, các khoảng thời gian giữa cái chết và cuộc bầu cử một Đức Giáo Hoàng lấp vào Tông Toà bị bỏ trống. Có, tôi nói, ở mỗi thời điểm nhất định một Đức Giáo Hoàng, thực sự xứng với nhân phẩm của Đại diện dưới thế của Chúa Kitô và Đứng đầu Giáo Hội, vô luận các ý kiến có thể tồn tại hồ nghi về tính chân thực của bản thân; không có nghĩa một thời gian khuyết vị (interregnum) bao gồm toàn bộ một thời kỳ sẽ không thể xảy ra hay không tương thích với lời hứa của Chúa Kitô, vì điều này không chút nào hiển nhiên, mà rằng, như một sự thật, chưa từng xảy ra một thời gian khuyết vị như vậy.”[27]

Linh mục O'Reilly nói rằng một giai đoạn khuyết vị (một giai đoạn mà không có một Giáo Hoàng nào) bao gồm toàn bộ thời kỳ Đại Tây Ly Giáo không vì bất cứ lý do gì không tương thích với những lời hứa của Chúa Kitô lênh Hội Thánh của Người. Giai đoạn mà Cha O'Reilly đang nói bắt đầu vào năm 1378 với cái chết của Giáo Hoàng Grêgôriô XI và kết thúc cơ bản vào năm 1417 với việc bầu cử lên Giáo Hoàng Martinô V. Đó là một thời gian khuyết vị tới 39 năm!

Viết sau Công đồng Vaticanô I, rõ ràng là Linh mục O'Reilly đứng về phía những ai từ chối các nguỵ giáo hoàng Gioan XXIII, Phaolô VI, Gioan Phaolô I, Gioan Phaolô II, Biển Đức XVI, giữ khả năng một giai đoạn trống toà lâu dài của Tòa Thánh là hoàn toàn có thể. Thật vậy, trang 287 của cuốn sách ấy, Cha O'Reilly đưa ra cảnh báo mang tính tiên tri này:

Cha O'Reilly nói rằng nếu Đại Tây Ly Giáo chưa bao giờ xảy ra mọi người sẽ nói rằng một tình huống như vậy là không thể và không tương thích với những lời hứa của Chúa Kitô với Hội Thánh của Người, và rằng chúng ta không thể bỏ qua khả năng những điều tương tự hay có lẽ tồi tệ hơn sẽ xảy ra trong tương lai bởi vì chúng sẽ đem lại sự đau buồn ở một mức độ rất cao.

Chú thích cuối Chương 5:

[1] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, Oxford University Press, 1986, tr. 227.

[2] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), Front Royal, VA: Christendom Press, tr. 429.

[3] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 431.

[4] Lm John Laux, Church History, Rockford, IL: Tan Books, 1989, tr. 404.

[5] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 432-433.

[6] Quoted by Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 433.

[7] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 432-434.

[8] Lm John Laux, Church History, tr. 404.

[9] Lm John Laux, Church History, tr. 405.

[10] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, tr. 231.

[11] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, tr. 232.

[12] Lm Andrew Pradel, St. Vincent Ferrer: The Angel of the Judgment, Tan Books, 2000, tr. 39.

[13] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, tr. 237.

[14] Lm John Laux, Church History, tr. 405.

[15] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, tr. 235.

[16] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, tr. 235.

[17] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 472.

[18] Lm John Laux, Church History, tr. 405.

[19] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 473-474.

[20] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 471.

[21] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 479.

[22] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, tr. 238.

[23] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 485.

[24] Warren H. Carroll, A History of Christendom, Quyển 3 (The Glory of Christendom), tr. 487.

[25] J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of Popes, tr. 236.

[26] Lm John Laux, Church History, tr. 408.

[27] Lm James Edmund O’Reilly, The Relations of the Church to Society – Theological Essays.

[28] Lm James Edmund O’Reilly, tr. 287.