Giáo huấn Công giáo cụ thể về các phái Tin lành và ly khai

Trở về Kinh tin kính Thánh Athanasiô

Giáo hội Công giáo cũng dạy rằng những người đã được rửa tội nhưng đi theo các phái lạc giáo hoặc ly giáo sẽ đánh mất linh hồn mình. Chúa Giêsu thành lập Hội Thánh Người trên Thánh Phêrô, như ta đã thấy, và tuyên bố rằng mất cứ một ai không lắng nghe Giáo hội sẽ được xem như dân ngoại và quân thu thuế (Mátthêu 18:17). Người cũng ra lệnh môn đệ Người hãy “tuân giữ mọi điều” Người đã truyền (Mátthêu 28:20). Các phái Đông ly giáo (như “Chính thống giáo”) và các phái Tin lành là những phong trào ly khai khiến họ tách rời khỏi Giáo hội Công giáo. Bằng việc tách rời bản thân khỏi Hội thánh Đức Kitô, họ rời khỏi con đường là ơn cứu độ và tiến vào con đường dẫn tới diệt vong. 

Những phái này ngoan cố và ương ngạnh chối bỏ một hay nhiều sự thật Chúa Kitô rõ ràng thiết lập, như Chức Giáo hoàng (Mátthêu 16; Gioan 21; v.v ), Xưng tội (Gioan 20:23), Thánh thể (Gioan 6:54), và các tín điều khác của Đức tin Công giáo. Để được cứu, một người phải chấp thuận tất cả những gì Giáo hội Công giáo, dựa trên Thánh Kinh và Thánh Truyền, đã bất khả ngộ minh định như tín điều của Đức tin.

Dưới đây chỉ là một vài tín điều bất khả ngộ của Đức tin Công giáo mà người Tin lành và (trường hợp Chức Giáo hoàng) người Đông “Chính thống giáo” chối bỏ. Giáo hội “nguyền rủa” (một dạng trầm trọng của vạ tuyệt thông) tất cả những ai ngoan cố quả quyết điều ngược lại định nghĩa tín lý của Giáo hội. 

“Để hiểu từ nguyền rủa (anathema)… ta phải quay ngược lại ý nghĩa thật sự của từ herem mà là từ tương đồng. Herem bắt nguồn từ haram, tức cắt rời, chia tách, chúc dữ, và biểu thị điều bị chúc dữ và kết án phải bị cắt rời hay diệt trừ, dù là người hay vật, và hệ quả là, điều một người bị cấm sử dụng. Đây là ý nghĩa của từ nguyền rủa trong Đnl., vii, 26: ‘Ngươi không được đem đồ nhờn tởm về nhà ngươi, ngươi sẽ thành vật thần tru [anathema, hay đáng nguyền rủa] một thể như nó; ngươi sẽ kị hẳn, ngươi sẽ coi là nhờn tởm, vì đó là vật thần tru [anathema, hay đáng nguyền rủa].’”[1]

Vì thế, một người Tin lành hay “Chính thống” giáo ngoan cố chối bỏ những giáo huấn tín lý này sẽ bị nguyền rủa và tách rời khỏi Giáo hội, mà bên ngoài không có ơn cứu độ. Khá thú vị là khi ban hành tín điều, Giáo hội nói: “Nếu kẻ nào nói rằng… hắn ta bị nguyền rủa [anathema sit]” trái với “Nếu kẻ nào nói rằng… hắn ta là đồ nguyền rủa [anathema est].” Tiêu chí “kẻ đó bị” tạo không gian cho những người Công giáo có thể không biết đến một tín điều cụ thể và sẽ tuân theo giáo huấn của khoảng luật công đồng ngay khi biết đến chúng. Tuy vậy, người nào ương ngạnh, và cố tình đi ngược với giáo huấn tín lý của Giáo hội phải gánh chịu toàn bộ án nguyền rủa tức khắc. 

Điểm muốn nói ở đây là nếu ta có thể chối bỏ những tín điều này mà vẫn có thể được cứu, thì những định tín bất khả ngộ này cùng án nguyền rủa đi kèm sẽ là vô nghĩa, vô giá trị và vô tác dụng. Nhưng chúng có ý nghĩa, giá trị và tác dụng – chúng là giáo huấn bất khả ngộ được bảo vệ bởi Chúa Giêsu Kitô. Vì thế, tất cả những ai chối bỏ các tín điều đều bị nguyền rủa và trên con đường diệt vong.

Giáo Hoàng Piô XI, Rerum omnium perturbationem (#4), ngày 26 tháng 1, 1923: “Vị Thánh này là không ai khác hơn Phanxicô Salêsiô… dường như ngài được Thiên Chúa đặc biệt phái tới để chiến đấu với những lạc giáo sinh ra bởi cuộc cải cách [Tin lành]. Bởi những lạc giáo này chúng ta khám phá ra sự khởi đầu cuộc bội giáo của loài người khỏi Hội Thánh, hậu quả đáng buồn và tai hại vẫn còn được nuối tiếc, cả giờ phút này, bởi tất cả những tấm lòng ngay thẳng.”[2]

Giáo Hoàng Giuliô III, Công đồng Trentô, Kỳ họp 13, Khoảng luật 1 về Thánh thể, ex cathedra:
“Nếu bất cứ ai chối rằng trong bí tích Thánh thể có đích thực, thật sự và bản thể Mình và Máu cùng với linh hồn và thần tính của Chúa chúng ta Giêsu Kitô, và vì thế trọn vẹn Đức Kitô, nhưng nói rằng Người ở trong bí tích như dấu hiệu hay biểu tượng, hay hiệu lực, kẻ đó bị nguyền rủa.”[3]

Giáo Hoàng Giuliô III, Công đồng Trentô, Kỳ họp 14, Khoảng luận 3 về Bí tích Thống hối: “Nếu bất cứ ai nói rằng lời của Đức Chúa Đấng Cứu độ: ‘Hãy chịu lấy Thánh Thần, các ngươi tha tội cho ai, thì tội họ được tha; các ngươi cầm giữ tội ai, thì tội họ bị cầm giữ’ [Gioan 20:22 f.], không được hiểu như quyền năng tha thứ và cầm giữ tội lỗi trong bí tích thống hối… kẻ đó bị nguyền rủa.”[4]

Giáo Hoàng Giuliô III, Công đồng Trentô, Kỳ họp 14, về bí tích Xức dầu Cuối cùng và Thống hối: “Đây là những điều thánh công đồng đại chúng này tuyên xưng và giáo huấn về bí tích thống hối và xức dầu cuối cùng, và đề ra để được tin và giữ bởi tất cả tín hữu của Đức Kitô. Hơn nữa, khoảng luật này, công đồng nói, phải được tuân giữ trọn vẹn, và Công đồng lên án và nguyền rủa đến muôn đời những ai quả quyết điều trái ngược.”[5]

Giáo hoàng Phaolô III, Công đồng Trentô, Kỳ 6, Chương 16: “Sau Giáo lý Công giáo về Ơn Công chính hoá này – trừ khi ta trung tín và kiên vững chấp nhận, không ai có thể được công chính – thánh Công đồng cho là bổ ích thêm các khoảng luật này, để tất cả mọi người có thể biết, không chỉ những gì họ phải nắm giữ và tuân theo, mà còn cả những gì họ nên tránh xa.”^[6]

Giáo Hoàng Piô IX, Công đồng Vaticanô I, 1870, Kỳ họp 4, Chương 3, ex cathedra: “… tất cả những tín hữu của Đức Kitô phải tin rằng Toà Thánh và Giám mục Rôma nắm giữ quyền tối thượng trên toàn thế giới, và chính Giám mục Rôma là đức kế vị Thánh Phêrô, thủ lãnh các tông đồ, và là đại diện dưới thế của Chúa Kitô và thủ lãnh toàn bộ Giáo Hội… Hơn nữa, Ta giáo huấn và tuyên bố rằng Giáo Hội La Mã, bởi sự an bài của Thiên Chúa, nắm giữ quyền tổng trị thường quyền trên tất cả giáo hội khác... Đây là giáo lý về sự thật Công Giáo mà từ đó không ai có thể đi chệch hướng mà giữ đức tin và ơn cứu độ của mình.”[7]

Chú thích:

[1] New Advent Catholic Encyclopedia, newadvent.org, “Anathema.”

[2] The Papal Encyclicals, Quyển 3 (1903-1939), tr. 242.

[3] Denzinger 883.

[4] Denzinger 913.

[5] Denzinger 910.

[6] Denzinger 810.

[7] Denzinger 1826-1827.